سوال – آیا الگو پذیری از حضرت فاطمه (س) فقط مخصوص خانم ها است ؟
پاسخ – فرارسیدن ایام فاطمیون و شهادت حضرت فاطمه را تسلیت عرض می کنم . امیدوارم در زندگی همه پیرو ایشان باشیم .
نفس اینکه انسان از دیگران تبعیت کند و روش آنها را در زندگی پیاده کند به دوقسم است . گاهی تبعیت و الگوپذیری و روش دیگران را به کاربردن بصورت تقلید کورکورانه است همان که به آن طوطی وار می گوییم . اگر شما به طوطی فحش بدهید ، از شما فحش را یاد می گیرد و اگر حرف خوب برنید ، حرف خوب را از شما یاد می گیرد . این جور تقلید آیینه ی انتقال است . جلوی آینه هر کاری انجام بدهی ، همان را نشان می دهد . این را اسلام تایید نمی کند . اتفاقا آنرا مذمت و سرزنش هم می کند . زیرا وقتی مشرکین بت پرستی می کردند و خدا را نمی پرستیدند ، به آنها می گفتند که این بتها کاری از دستشان بر نمی آید ، چرا بت پرستی می کنید و خدا را نمی پرستید ؟ می گفتند : زیرا پدران ما هم بت پرست بودند و ما هم از آنها تبعیت می کنیم . به این عمل تقلید کورکورانه می گویند یا طوطی وار دنبال دیگران رفتن . قسم دوم تقلید آگاهانه است . در تقلید آگاهانه شما می بیند این صفتی که فرد دارد صفت خوبی است ، خردمندانه است و باعث رشد و ترقی است ، ما به این دلیل دنباله روی از آنها می کنیم . در قرآن یک اتبعوا و یک لاتتبعوا داریم . یک جاهایی می گوید که پیروی بکنید و یک جاهایی می گوید که پیروی نکنید و علت آنرا هم می گوید . در قرآن راجع به شیطان دارد که لا تتبعوا خطوات الشیطان . دنبال گامهای شیطان نروید . زیرا شیطان امر به فحشاء و زشتی می کند . می فرماید : بعضی ها دنبال شیطان می رفتند . آنها اشتباه می کردند و رشد نمی کنند . زیرا فرعون کسی نیست که مردم را رشد بدهد . می فرماید : از انبیاء پیروی کنید زیرا باعث رشد و تعای شما می شوند و شما را هدایت می کنند. آنجا که قرآن می فرماید : تبعیت بکنید منظور پیروی آگاهانه است . چرا می گوید تبعیت کنید زیرا حرفهای پیامبر خوب است . باعث رشد و تعالی است . مطلق تبعیت بد نیست . یک دانش آموز از معلم تبعیت می کند. یک ورزشکار از مربی خودش تبعیت می کند . اعتقادش این است که مربی اش وارد است . در خصوص بحث اهل بیت و عصمت و طهارت ، اصلا بحث زن و مرد نیست . بحث یک کسی است که واجد یک سری صفات خوب است . صفاتی که ویژگی زن و مرد ندارد . مثلا یکی از صفات حضرت فاطمه ادب آن حضرت است . ادب در مقابل شوهر ، پدر . یکی از ویژگی های آن حضرت اخلاص ایشان است . آیا اخلا ص فقط برای خانمها است و برای آقایان نیست ؟ پس حضرت زهرا فقط الگوی خانمها نیست و بر این مطلب شاهد هم داریم . سوره تحریم شاهد این مطلب است . می فرماید : خدا همسر فرعون را برای مومنان الگو معرفی می کند. نمی گوید برای زنها معرفی می کند ، زن فرعون آسیه است . در قرآن سوره ی مریم داریم و خدا مریم را الگو معرفی می کند . همچنین قرآن ادریس و ابراهیم را الگو معرفی می کند . در آنجا هم نمی گوید که این دو الگوی مردهاست . پس خدا می فرماید : هر کسی کارا خوب انجام بدهد ، چه زن باشد چه مرد ، ما به او زندگی جاودانه می دهیم . پس در بحث ارزش ها زن و مرد مطرح نیست . حضرت زهرا الگو برای همه است .
سوال – ما می خواهیم زندگی مان را بر اساس سیره ی عملی حضرت فاطمه (س) بنا کنیم . راهنمایی بفرمایید .
پاسخ – کتابهای زیادی در مورد حضرت زهرا نوشته شده است . کتابی بنام موصوئه نوشته شده است که 25 جلد است . کلمات سخنان خطبه های حضرت زهرا است . یک کاری هم در دست انجام است بنام دانشنامه ی فاطمی مجموعه ی مقالاتی در مورد حضرت فاطمه است که بزودی در بازار خواهد آمد . دانشنامه ی امام علی (ع) قبلا به بازار آمده است . کتابهایی که در مورد حضرت نوشته شده است خیلی زیاد است . چه شیعه ، چه سنی . متعدد اهل سنت در مورد حضرت کتاب نوشته اند و در تمام کتابهایی که اهل سنت راجع به شرح حال اصحاب نوشته اند و اصحابی نزدیکتر از حضرت فاطمه به پیامبر نبوده ، هم ویژگی های آن حضرت را می نویسند و سفارش های پیامبر را هم راجع به ایشان می نویسند . حدیث : فاطمه پاره ی تن من است را هم اهل شیعه و هم اهل سنت نقل کرده اند . در زندگی کوتاه حضرت فاطمه ، ما می خواهیم الگوهای رفتاری را مورد بحث قرار بدهیم و در جامعه بگوییم که دختران و پسران ما ، زنان و شوهران ما از آن بانوی بزرگوار درس بگیرند ، من فهرست وار این الگوهای رفتاری را خدمت شما عرض می کنم . یکی از این ویژگی ها مسئله ی رضایت الهی است . هفته ی گذشته بحث ما در مورد رضایت حضرت زینب در زندگی بود . صفت رضا معنایش این است که انسان ، وقتی امر بین رضایت خدا و رضایت خودش و مردم دایر می شود ، رضایت خدا را ترجیح بدهد . این صفت خیلی با ارزشی است . برای حضرت زهرا خواستگار آمد . خواستگار حضرت علی (ع) بود . قبل از ایشان افراد پولدار هم آمده بودند ولی حضرت امیر وضعیت اقتصادی خوبی نداشت . حضرت محمد گفت که دخترم خواستگار آمده است . کسانی که در ازدواج دختران شان تحکم می کنند ، بدانند چهارده قرن پیش زمانی که کسی برای زن حساب باز نمی کرد و در آن زمان که دختر زنده به گور می کردند ، در آن زمان حضرت رسول موضوع خواستگاری را با دخترش مطرح کرده است . و نظر او را خواسته است . بعضی ها می گویند که نظر دختر مهم نیست و نظر پدر مهم است . از آن طرف گاهی دختر خانم هایی هستند که نظر پدر را نادیده می گیرند و می گویند که حتما این ازدواج باید انجام بشود . درخواست این است که ازدواج دوستانه و طرفینی در خانواده باشد . حضرت محمد به دخترش می فرماید که علی به خواستگاری تو آمده است . نظر تو چیست ؟ اولین سوالی که حضرت فاطمه پرسیدند این بود : آیا خدا راضی است ؟ آیا شما بعنوان پیامبر راضی هستید ؟ حضرت فرمود : بله . هم خدا و هم من راضی هستیم . سوال نکرد که چه چیزی دارد ؟ خانه اش کجاست ؟ امکاناتش چیست ؟ رضایت خدا برایش مقدم بود . روایت داریم که اگر کسی به خواستگاری دخترتان آمد و دین او را پسندیدید به او دختر بدهید . البته این به آن معنا نیست که شما چشم بسته عمل بکنید . نه شغل ، نه زندگی و نه خانه او را کار نداشته باشید . نه اینها همه مهم است . شغل ،زیبایی ،امکانات و کفو بودن مهم است . در روایت داریم که اگر حضرت فاطمه نبود کفوی برای حضرت علی (ع) نبود . و اگر حضرت علی (ع) نبود کفوی برای فاطمه نبود . پس کفویت شرط است . ولی رضایت خدا در زندگی حضرت زهرا مطرح است . نمونه ی دیگر این است که شما می دانید حضرت نان خود را به اسیر ، فقیر و مسکین انفاق کردند و سوره ی هل اتی نازل شد . در این سوره می خوانیم که ما این اطعام را به خاطر خدا انجام دادیم . جوانان بیایید در زندگی کاری بکنیم که خدا از ما راضی باشد . گاهی می پرسند که از کجا تشخیص بدهیم که خدا ازما راضی است ؟ جایی که کار ما خلاف امر و نهی خداست نباشد . وقتی من دارم این حرفی که می زنم غیبت است ، خدا به غیبت راضی نیست ، پس آن را انجام ندهیم . این نگاه ، نگاه به نامحرم و نگاه شهوت آمیز است و خدا می فرماید که چشم از نامحرم ببندید . پس خدا به این نگاه راضی نیست . در مجلس یزید خطیبی بالای منبر رفته بود و ازامام حسین (ع) بد می گفت و از یزید تعریف می کرد . امام حسین (ع) با آن همه عظمت و عصمت و یزید با آن همه جنایت . امام سجاد (ع) فرمود : ساکت باش . تو خدا را از خودت ناراضی می کنی که یزید را از خودت راضی کنی . گاهی ممکن است که من یک دروغ بگویم که شما خوشت بیاید . و کارمن هم راه بیفتد . پس شما خوشت می آید ولی خدا خوشش نمی آید . گاهی ممکن است که من کاری انجام بدهم که فرزندم خوشش بیاید ، فرزند و زنم راضی بشود . آقایانی هستند که دوست دارند خانمشان بدحجاب بیرون بیاید و با نامحرم دست بدهد ، دست دادن با نامحرم حرام است ، پس خدا ناراضی است ولی شوهر راضی است ، ولی خانم باید رضایت خدا را ترجیح بدهد . البته نمی خواهم بگویم که دعوا و درگیری بشود . باید گفته بشود که الگوی ما حضرت زهرا است . حضرت زهرا هم در همه ی حالات سعی اش این بود که رضایت خدا را بر رضایت دیگران ترجیح بدهد . زمانی پیامبر تازه به مدینه آمده بود و همه وضع مالی خوبی نداشتند . حضرت علی (ع) به فاطمه فرمودند که پیش پدرت برو و از ایشان کمک بگیر . حضرت زهرا به پیامبر فرمود که کمکی به ما بکنید . پیامبر فرمود که الان پیش من چیزی نیست . ولی ذکری به تو یاد می دهم . این را بخوان تا در زندگی ات گشایشی بشود . حضرت زهرا دست خالی برگشت . برای پول رفته بود با یادگیری دعا و ذکر برگشت . وقتی وارد خانه شد، حضرت پرسید : چه شد ؟ حضرت فاطمه فرمود : برای دنیا رفته بود ولی با آخرت برگشتم . اگر ما بودیم می گفتیم ای بابا ، گفتیم که کمک مالی بگیر . ما خودمان ذکر می دانیم . ولی حضرت علی (ع) فرمود : امروز خوب روزی است که ما چیز یاد گرفتیم . نگاه ما همیشه سودمندانه به قضیه نباشد . گاهی اوقات ما اگر نمی توانیم کمکی بکنیم ، کار کسی را خراب نکنیم . اگر کسی در اتوبوس می گوید که ما اذیت می شویم ، شما نگویید که اگر اذیت می شوی پیاده شو . حداقلش این است . در جامعه داریم خانواده هایی که وضع مالی خوبی ندارند ولی شوهر خانم مهربان و خوش اخلاقی است . بعضی ها در میهمانی ها به خانم میگویند که حیف تو نیست زن این مرد شده ای . تو در خانواده پدرت چقدر خوب زندگی می کردی . آخر شما چکار داری ، زندگی دیگران را تخریب نکن . ویژگی دیگری سادگی و بی پیرایگی زندگی حضرت زهرا است . ازدواج ایشان ، ازدواج کم هزینه ای بود . خانه ایشان ، خانه ی محقری بود . امکانات هم ، امکانات بسیار کمی بود . جهیزیه حضرت زهرا 18 وسیله ی ساده بود . ما نمی خواهیم مثل سادگی زندگی آنها را در زندگی ما پیاده کنیم . می خواهیم آنرا بومی کنیم . بومی به این معنا که من نمی گویم که الان دختر خانم کاسه ی گلی داشته باشد ، کاسه برای آن زمان بوده است . نمی خواهیم لباس ساده یا وصله دار مثل آن حضرت بپوشیم زیرا در جامعه ی امروز لباس کسی لباس وصله دار نمی پوشد . او سادگی را بومی و به روز کرد . آیا یخچال چهارصد هزارتومانی آب را سرد نمی کند ؟ حتما باید یخچال دو میلیونی باشد ؟ الان پدرها در دادن جهیزیه مشکل دارند . آیا واقعا در ظرف چینی ساده نمی شود غذا خورد ؟ حتما باید فلان مارک باشد ؟ آی روی فرش ساده نمی شود زندگی کرد ؟ در قدیم سادگی زیاد بود و صمیمت و صفا هم زیاد بود . الان همه خانه های مستقل می خواهند و همه از هم دور هستند . افسردگی زیاد است. این خیلی بد است . ما اگر با هم باشیم و ساده زندگی کنیم و صفت شکر در ما زیاد باشد ، موجب می شود که زندگی بهتری داشته باشیم . داریم که خدا به شما زندگی پاکیزه می دهد . حضرت علی می فرماید حیات طیبه (زندگی پاکیزه ) همان قناعت است . انسان قناعت کار ، زندگی پاکیزه ای دارد . روزی پیامبر به خانه ی حضرت فاطمه آمد و دید که حضرت حسن و حسین روی پایش است و گندم آسیاب می کند و ذکر هم می گوید . پیامبر اشک در چشمانش حلقه زد و گفت که دخترم صبور باش . می دانم دنیا بر تو سخت است ولی آخرت بر تو شیرین است . حضرت فاطمه فرمود که پدر ، من ناراضی نیستم . لذا سختی های ایشان هم برایشان زیبا بوده است . اگر سادگی عروسی ها ، جهیزیه ها و میهمانی ها در زندگی ما نهادینه بشود ، ارتباط ما صمیمانه تر می شود . فردی به مسجد آمد و گفت که من گرسنه هستم . پیامبر فرمود که چه کسی او را سیر می کند ؟ حضرت علی (ع) او را به خانه برد و به همسرش گفت که آیا غذا به اندازه ی میهمان هم داریم ؟ حضرت فاطمه گفت که غذا به اندازه ی خودمان است ولی خودمان کمتر می خوریم و به میهمان غذا می دهیم . جوری هم وانمود می کنیم که میهمان احساس کم بودن غدا را نکند . این فرهنگ ساده زیستی و قناعت است ، اکتفا به داشته است . این یکی دیگر از درس هایی است که باید از زندگی حضرت زهرا بگیریم