اردیبهشت؛ عملیات بیت المقدس

10 اردیبهشت 1361

این عملیات در 30 دقیقه بامداد روز 10 اردیبهشت 1361، با قرائت رمز « بسم الله الرحمن الرحیم. بسم الله القاصم الجبارین، یا علی بن ابیطالب(ع)» آغاز شد. شهید آیت الله صدوقی و آیت الله مشکینی نیز که در کنار فرماندهان سپاه و ارتش در قرارگاه کربلا حضور داشتند، پیامهایی را به وسیله بی سیم خطاب به رزمندگان اسلام قرائت کردند. این عملیات در چهار مرحله به اجرا درآمد.

1-   مرحله اول از روز 9 تا 16 اردیبهشت : در این مرحله رزمندگان اسلام ضمن تصرف و تحکیم سر پل، تلاش کردند تا نیروهای عراقی را در جبهه کرخه کور و فکه درگیر نگه دارند. دشمن با شروع مرحله اول عملیات اقدام به اعزام نیرو به منطقه و تقویت نیروهایش در شلمچه و خط مرزی کرد و ابتدا تلاش نمود که با انجام یک تک، منطقه سر پل را باز پس گیرد و یا حداقل سازماندهی نیروهای خودی را بر هم بزند و مانع از تثبیت منطقه سر پل و انجام مرحله دوم عملیات شود.

2-   مرحله دوم از 17 تا 21 اردیبهشت : تاکتیک رزمندگان اسلام در عبور از رودخانه، دشمن را کاملاً غافلگیر کرد، به گونه ای که دشمن دچار آشفتگی و در شرایط بحرانی قرار گرفت و رزمندگان اسلام به پیشروی خود ادامه داده و با موفقیت قسمتی از خط مرز را تأمین، و نیروهای دشمن را منهدم ساختند، و دشمن از جبهه کرخه کور عقب نشینی کرد، و قرارگاه نصر تلاش کرد تا خرمشهر را احاطه کند. در شرایط بوجود آمده دشمن از سه طرف احساس خطر می کرد. بدین ترتیب که عقبه لشگرهای 5 و 6 در معرض تهدید جدی قرا داشت، عقبه کلیه نیروهایی که در خرمشهر استقرار داشتند، تهدید می شد، همچنین در شرایطی که هیچ گونه مواضع دفاعی مستحکمی برای حفظ شهر بصره وجود نداشت، این شهر در برابر رزمندگان اسلام قرار گرفته بود.

3-   مرحله سوم عملیات از 22 تا 31 اردیبهشت: پس از مرحله دوم عملیات، برتری رزمندگان اسلام نسبت به دشمن قطعی شد و ابتکار عمل به طور کامل در اختیار رزمندگان اسلام قرار گرفت. از این پس تصمیم گیری در جبهه خودی به آسانی و در جبهه دشمن با سختی و سردرگمی صورت می گرفت. نیروهای اسلام پیشروی می کردند و دشمن، مردد و مرتب در حال عقب نشینی و فرار بود.

4-   مرحله چهارم عملیات از 1 تا 4 خرداد 1361: سرانجام در ساعت 22:30 اول خرداد 1361 تلاش رزمندگان اسلام برای آزاد سازی خرمشهر با رمز « بسم الله القاصم الجبارین یا محمد بن عبدالله » آغاز شد.

در روز دوم خرداد نتیجه پیکار بسیار درخشان بود و قرارگاه کربلا به هدف خود که احاطه کامل خرمشهر بود، رسید. تعداد اسرای عراقی در این روز از 2830 نفر تجاوز کرد و یگانهایی از دشمن که در منطقه بین نهر عرایض و شلمچه مستقر بودند، به میزان زیاد منهدم شدند.

علی رغم حضور گسترده هواپیماهای عراقی در آسمان منطقه، عقابان تیز پرواز نیروی هوایی ارتش در پشتیبانی از یگانهای رزمنده، در صحنه عملیات بیت المقدس حضوری فعال داشتند و ضمن مقابله با هواپیماهای دشمن، با بمباران پل شناور عراقیها بر روی شط العرب[1] و مناطق تجمع آنان در آن سوی رودخانه، نقش ارزنده ای در آزاد سازی خرمشهر ایفا کردند.

سرانجام در ساعت 3 بامداد روز 3 خرداد واحدهایی از رزمندگان ایران به آن سوی رودخانه وارد شدند، و جمعی از نیروهای عراقی مستقر در خرمشهر با استفاده از تاریکی شب و قایق اقدام به فرار کردند که توسط تکاوران نیروی دریایی هدف قرار گرفتند و غرق شدند.

نیروهای عراقی از ساعت سه و پنجاه دقیقه بامداد تا یک و نیم بعد از ظهر روز سوم خرداد از سمت شلمچه 3 بار اقدام به پاتک کردند و تلاش نمودند تا از طریق جاده شلمچه – خرمشهر حلقه محاصره خرمشهر را بشکنند، اما هر بار با پایداری و مقاومت دلاورانه رزمندگان ایرانی مواجه شدند و با دادن تلفات و خساراتی عقب نشینی کردند. در ساعت 11 صبح روز 3 خرداد در حالی که درگیری شدیدی بین قوای ایران و عراق در شمال نهر خین جریان داشت و دشمن درصدد شکستن حلقه محاصره خرمشهر بود. رزمندگان ایرانی از جناح غرب و خیابان کشتارگاه وارد شهر شدند، و سرانجام در ساعت 12 قوای ایران از سمت شمال و شرق نیز وارد شهر، و نیروهای بعثی پس از 24 ساعت محاصره که راهی جز اسارت و یا کشته شدن نداشتند، گروه گروه به اسارت درآمدند.

در ساعت 2 بعد از ظهر، خرمشهر به طور کامل آزاد شد و پرچم پر افتخار جمهوری اسلامی بر فراز « مسجد جامع» خرمشهر به اهتزاز درآمد. در این عملیات 5400 کیلومتر مربع از خاک کشور اسلامی آزاد شد و شهر خرمشهر از اشغال نیروهای عراقی درآمد و 19 هزار نفر اسیر و 16 هزار نفر به هلاکت رسیدند. همچنین 60 فروند هواپیما، 3 فروند هلی کوپتر، 418 دستگاه تانک و نفربر، 30 قبضه توپ و 49 دستگاه خودرو از تجهیزات دشمن منهدم شد و یک فروند هلی کوپتر، 105 دستگاه تانک و نفربر و 56 دستگاه خودرو به غنیمت نیروهای اسلام درآمد.

بخشی از پیام امام (ره) به مناسبت عملیات بیت المقدس

..... مبارک باد و هزاران بار مبارک باد بر شما عزیزان و نور چشمان اسلام این فتح و نصر عظیم که با توفیق الهی و ضایعات کم و غنائم بی پایان و هزاران اسیر گمراه و مقتولین و آسی دیدگان بدبخت که با فریب و فشار صدام تکریتی این ابر جنایتکار دهر به تباهی کشیده شدند، سرافرازانه برای اسلام و میهن عزیز افتخار ابدی هدیه آوردید و مبارک باد بر فرماندهان قدرتمند که فرماندهان چنین فداکارانی هستند که ستاره درخشنده پیروزیهای آنان بر تارک تاریخ تا نفخ صور نورافشانی خواهد کرد و مبارک باد بر ملت عظیم الشان ایران. این چنین فرزندان سلحشور جان برکفی که نام آنان و کشورشان را جاویدان کردند و مبارک باد بر اسلام بزرگ این متابعانی که در دو جبهه جنگ با دشمنان باطنی و دشمن ظاهری پیروزمندانه و سرافراز امتحان خویش را دادند و برای اسلام سرافرازی آفریدند و هان ای فرزندان قرآن کریم و نیروهای ارتشی، سپاهی، بسیجی، ژاندارمری، شهربانی و کمیته ها و عشایر و نیروهای مردمی داوطلب و ملت عزیز ، هشیار باشید که پیروزی هر چند عظیم و حیرت انگیز است، شما را از یاد خداوند که نصر و فتح در دست اوست غافل نکند و غرور فتح شما را به خود جلب نکند که این آفتی بزرگ و دامی خطرناک است که با وسوسه شیطان به سراغ آدم می آید و برای اولاد آدم تباهی می آورد و من با آنکه به همه شما اطمینان تعهد به اسلام دارم، از تذکری که برای مؤمنان نفع دارد باید غفلت نکنم ......[2]

1-       آبهای دو رودخانه دجله و فرات تا قبل از تلاقی با آب رودخانه کارون، شط العرب نامیده می شود.

2-       صحیفه نور، ج 16، ص 154.